"Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα..."

Κυριακή 17 Μαΐου 2015

Nεοελληνική Γλώσσα: Η αξιολόγηση της περίληψης

(απόσπασµα από "Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Οδηγίες για τη διδασκαλία των φιλολογικών µαθηµάτων στο Ενιαίο Λύκειο, Αθήνα 2001")

1. Το περιεχόµενο της περίληψης (12/25)
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
• Η σύλληψη του νοηµατικού κέντρου του κειµένου.
• Η επιλογή των σηµαντικών ιδεών-πληροφοριών του κειµένου.
• Η πληρότητα κατανόησης του κειµένου.
Αδυναµίες στο περιεχόµενο θεωρούνται:
• Αδυναµία κατανόησης ή απόκλιση από το νοηµατικό κέντρο του κειµένου.
• Επιλογή δευτερευουσών ιδεών-πληροφοριών σε βάρος των κύριων- σηµαντικών.
• Η ατελής (µερική) κατανόηση του κειµένου.

2. Η γλώσσα και το ύφος της περίληψης (8/25)
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
• Η χρήση του κατάλληλου ύφους για τη συγκεκριµένη µορφή κειµένου (πληροφοριακό ύφος).
• Η ικανότητα πύκνωσης του κειµένου µέσα από διάφορες τεχνικές (γενίκευση, αναδιατύπωση κτλ.).
• Η ορθή χρήση της γλώσσας στο επίπεδο της ορθογραφίας, της στίξης, της σύνταξης και του λεξιλογίου.
Αδυναµίες στη γλώσσα και το ύφος θεωρούνται:
• Η αξιολόγηση µε την άσκηση άµεσης ή έµµεσης κριτικής-σχολιασµού στις ιδέες-πληροφορίες του κειµένου.
• Η αυτούσια-στείρα µεταφορά λέξεων και φράσεων του αρχικού κειµένου στην περίληψη.
• Οι αποκλίσεις από τους κανόνες της Νεοελληνικής Γραµµατικής και του Συντακτικού της νέας ελληνικής στην ορθογραφία, στη στίξη, στη σύνταξη και στο λεξιλόγιο (επαναλήψεις, ασάφειες, έλλειψη ακριβολογίας κτλ.).

3. Η δοµή του περιληπτικού κειµένου (5/25)
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
• Η ικανότητα παρακολούθησης ή αναδιοργάνωσης της δοµής του αρχικού κειµένου και η παρουσίαση µε λογική ακολουθία των βασικών ιδεών.
• Η σύνταξη ενός κειµένου µε οµαλή ροή και συνοχή.
• Η επιτυχής χρήση των διαρθρωτικών λέξεων ή φράσεων. Αδυναµίες στη δοµή θεωρούνται:
• Η τυποποιηµένη µεταφορά της πορείας του αρχικού κειµένου που οδηγεί σε µακροσκελή περίληψη.
• Η άτακτη παράθεση των ιδεών-πληροφοριών του κειµένου.
• Η έλλειψη συνοχής και αλληλουχίας µεταξύ των µερών-προτάσεων της περίληψης. 


Τρίτη 12 Μαΐου 2015

Πανελλήνιες Εξετάσεις: Τα θέματα της Έκθεσης από το 1983...

1983
1) Στις μέρες μας αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη συμμετοχής των νέων σε διάφορους τομείς της πνευματικής, της οικονομικής και γενικότερα της κοινωνικής δραστηριότητας. Εκτιμώντας γενικά το δεδομένο αυτό, απάντησε στα ακόλουθα ερωτήματα:
α) Διαθέτουν και γιατί οι σύγχρονοι νέοι την ωριμότητα που απαιτείται για το ρόλο αυτό;
β) Με ποιες ιδιότητες, χαρακτηριστικές της ηλικίας τους, μπορούν να επωμισθούν την ευθύνη αυτή;
γ) Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους είναι σε θέση να συμβάλουν, ατομικά και συλλογικά, στην αντιμετώπιση και επίλυση κοινών προβλημάτων;
2) "Ταύτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν και όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς "εγώ"; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει "εγώ", όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε "εμείς". Είμαστε εις το "εμείς" και όχι εις το "εγώ". Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί".
Να εκτιμήσετε το συγκεκριμένο τύπο του πολίτη, ο οποίος προκύπτει από το παράθεμα αυτό του Μακρυγιάννη, προσέχοντας ιδιαίτερα τις επόμενες εκφράσεις που σχηματίζουν κλίμακα: α) "...όλοι μαζί...όσοι αγωνιστήκαμεν..." (κοινή η πατρίδα αναγκαία η αγωνιστική συνεισφορά). β) " Είμαστε εις το "εμείς" και όχι εις το "εγώ" (συλλογική, όχι ατομική πολιτική συνείδηση). γ) " να μάθομεν γνώση" (φρόνηση και παιδεία, για να"φκιάσομεν χωριόν" μετά τον αγώνα).
3) Στις σχετικές οδηγίες για τη σύνταξη των εκθέσεων στα λύκεια υπάρχει η εξής πρόταση: " Στις εκθέσεις η ικανότητα να διατυπώνει κάποιος ορθά και καλαίσθητα όσα σκέπτεται, πιστεύει και θέλει δεν προϋποθέτει συγγραφικά χαρίσματα, αλλά είναι κάτι που με συστηματική προσπάθεια και σωστή καθοδήγηση μπορεί να το πετύχει ο κάθε μαθητής".
Σχολιάστε την πρόταση αυτή με βάση τη δική σας συνολική σχολική πείρα.
Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την πρόταση αυτή και γιατί; Η σχολική πράξη βεβαιώνει ή αναιρεί την πρόταση αυτή και γιατί;
Τι σημαίνει κατά τη γνώμη σας,"διατυπώνω τις σκέψεις μου ορθά και καλαίσθητα" και πώς εφαρμόζεται στην επιστήμη που διαλέγετε να σπουδάσετε.
1984
"Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών των ανθρώπων δεν ήτανε τόσο κοντά η μία στην άλλη, όσο είναι σήμερα, κι όμως ποτέ άλλοτε οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη, όσο είναι σήμερα".
1985
"Ο άνθρωπος, ο αποφασισμένος να μάθει πολλά γράμματα και να διαπρέψει σε μια επιστήμη ή σε μια τέχνη, δεν αποβλέπει πια, κατά την επικρατούσα άποψη, στην προσωπική του μόνο ευδοκίμηση. Προσφέρει και στους άλλους πολύτιμη αρωγή". Κάθε άποψη η οποία θα είναι τεκμηριωμένη θεωρείται δεκτή.
1986
"Υποθέστε ότι με την επιτυχία σας στις εξετάσεις αναγκάζεστε, για το χρονικό διάστημα των σπουδών σας, να μετοικήσετε και να βρεθείτε μακριά από το οικείο περιβάλλον σας. Αν σας δινόταν η δυνατότητα να δημιουργήσετε έναν κύκλο ανθρώπων, μέσα στον οποίο θα θέλατε να ζείτε, κυρίως τον εξωσπουδαστικό χρόνο σας, σε ποια κριτήρια θα βασίζατε την επιλογή των προσώπων που θα συγκροτούσαν το νέο περιβάλλον σας; Ας σημειωθεί ότι δεν ενδιαφέρει η περιγραφή συγκεκριμένων ανθρώπινων τύπων, αλλά η διατύπωση και η αιτιολόγηση των αρχών επιλογής, καθώς και η σύνθεση των χαρακτηριστικών που θα έπρεπε, κατά την άποψή σας, να συγκεντρώνει αυτός ο μικρόκοσμος, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνικής ζωής σας πέρα από το στενό πλαίσιο των σπουδών σας".
1987
"Είχα δύο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια -φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα'χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ' 'Αργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων- χίλια τάλαρα γύρευαν...
Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: "Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι' αυτά πολεμήσαμε "".
Με βάση το παραπάνω απόσπασμα του Μακρυγιάννη να αναπτύξετε τις προσωπικές σας σκέψεις λαβαίνοντας υπόψη και τα ακόλουθα ερωτήματα:
α) Πώς αντιλαμβάνεστε τη στάση του Μακρυγιάννη και ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η σημασία της;
β) Βρίσκετε ότι έχουν επικαιρότητα σήμερα τα λόγια του;
1988
"Είναι μέσα στη φύση των νέων, στην αδιάφθαρτή τους αγνότητα να πιστεύουν στο τέλειο και, όταν βλέπουν τις αδυναμίες ή τα ελαττώματα των μεγαλυτέρων τους, να πιστεύουν πως αυτοί, όταν κάποτε πάρουν τη δύναμη στα χέρια τους, θα ξεριζώσουν την κάθε κακία και θα πλάσουν έναν κόσμο δίχως καμιάν ατέλεια και αδικία".
α) Να διατυπώσετε τις απόψεις σας για τις θέσεις που περιέχονται στο απόσπασμα αυτό.
β) Νομίζετε ότι οι νέοι σήμερα έχουν τη διάθεση και τη δυνατότητα να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου;
1989
Στην κρίσιμη εποχή που ζούμε, οι διαφορές και οι ιδιαιτερότητες των κρατών και των εθνών (πολιτισμικές, πολιτικές, κοινωνικές, και άλλες) επιβάλλεται να αποτελούν όχι αφορμές για άγονη αντιπαράθεση και βίαιες συγκρούσεις αλλά παράγοντες για την πρόοδο και την ευημερία της ανθρωπότητας. Να αναπτύξετε τις απόψεις σας για τη θέση αυτή και να αναφέρετε τρόπους με τους οποίους αυτές οι διαφορές μπορούν να λειτουργήσουν γόνιμα και δημιουργικά.
1990
1) Με δεδομένη την πρόοδο που παρατηρείται στην πορεία για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, επισημαίνεται από ορισμένους ο κίνδυνος απώλειας της εθνικής ταυτότητας των ευρωπαϊκών λαών. Πιστεύετε ότι ευρωπαϊκή ενοποίηση και εθνική ταυτότητα είναι έννοιες που αποκλείει η μία την άλλη; Να αναπτύξετε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας.
2) Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος ως αντικείμενο γενικού προβληματισμού, αποτελεί θέμα καθημερινής ειδησεογραφίας, συζητήσεων, αλλά και συγκεκριμένων προτάσεων για την αντιμετώπισή της. Αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με το ρόλο της τεχνολογικής εξέλιξης στην καταστροφή, αλλά και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
3) Η διάδοση των ναρκωτικών έχει λάβει στις μέρες μας απειλητικές διαστάσεις και όλες σχεδόν οι χώρες λαμβάνουν μέτρα στο εσωτερικό τους και συντονίζουν τις ενέργειές τους σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση της σύγχρονης αυτής μάστιγας. Πώς, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η διάδοση των ναρκωτικών και ποια πρέπει να είναι η στάση της κοινωνίας και της πολιτείας απέναντι στα εξαρτημένα απ' αυτά άτομα.

Διαβάστε εδώ τα υπόλοιπα θέματα