Όταν το παιδί δεν ακούει κανέναν ...

Πολλές φορές ακούμε τόσο από γονείς όσο και από εκπαιδευτικούς να εκφράζουν παράπονα για τη συμπεριφορά του παιδιού. Κοινές φράσεις είναι ότι «Δεν ακούει» ή «Δεν έχει αίσθηση του τι είναι σωστό και τι δεν είναι!», ή «Πρώτα ενεργεί και μετά σκέφτεται!». Κοινός τόπος των προαναφερθέντων παραπόνων για ανυπακοή, μειωμένη αντίσταση στους πειρασμούς και έλλειψη αυτοελέγχου είναι η απροκάλυπτη αγνόηση και απείθεια προς τους κοινωνικούς κανόνες. Ως αποτέλεσμα, δυσχεραίνεται η κοινωνική συμβίωση και προκοπή του παιδιού.

Τα περισσότερα από τα προβλήματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς αφορούν στους λεγόμενους ηθικούς κανόνες. Πηγή των προβλημάτων αυτών μπορεί να είναι οι ίδιοι ή γονείς όταν παρουσιάζουν ασυνέπεια οι ίδιοι ως πρότυπα ηθικής ή όταν αδυνατούν να διαστείλουν τους συμβατικούς κανόνες της «καλής συμπεριφοράς» από τους κανόνες ηθικής, με συνέπεια να τους ταυτίζουν.

Εξετάζοντας την εξέλιξη του φαινομένου παρατηρούμε το παιδί ήδη από το πρώτο έτος του βίου του παρουσιάζει μια απουσία υπακοής, που καλείται βρεφονηπιακός αρνητισμός. Με τον όρο αυτό δηλώνεται η υπερβολική έκφραση αντίστασης και συμβαίνει όταν το παιδί πεισμώνει και αντιτίθεται σε αυτό που επιθυμούν οι γονείς, κάνοντας ακριβώς το αντίθετο. Η έναρξη γίνεται περίπου στον 18^ο μήνα, κορυφώνεται μεταξύ του 3^ου και 6^ου έτους και ύστερα υποχωρεί. Συχνά, επανεμφανίζεται κάπου ανάμεσα στο 10^ο και 11^ο  έτος, μετά τον ερχομό της ήβης.  

Είναι γεγονός ότι οι γονείς δεν είναι δυνατόν να παρευρίσκονται πάντα κοντά στο παιδί, ώστε να το επαναφέρουν στην τάξη. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο με την είσοδο και παραμονή του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, η φωνή των γονέων να μετατραπεί σε «φωνή συνείδησης» και να ωθεί το παιδί να βιώνει ενοχή όταν ενδίδει στον πειρασμό. Μέσω, λοιπόν, της ταύτισης και της μάθησης, το παιδί όχι μόνο συμμορφώνεται στους ηθικούς κανόνες, αλλά τους ενστερνίζεται και αποκτά μια βαθύτερη αντίληψη της έννοιας της ηθικής.

Βιβλιογραφική Πηγή

Herbert, M., (1998) επιμέλεια Παρασκευόπουλος Ι. Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.