"Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα..."

Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013

Πώς μπορώ να γίνω Διερμηνέας της Νοηματικής Γλώσσας;


Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η γνώση και η χρήση της νοηματικής γλώσσας ή γλώσσας των κωφών προκειμένου να βοηθήσει στην επικοινωνία μεταξύ κωφών, αλλά και μεταξύ κωφών και ακουόντων. Η γλώσσα αυτή είναι μια οπτική γλώσσα χειρονομιών και νευμάτων, βασιζόμενη στη χρήση των χεριών, των βραχιόνων, των ματιών, του προσώπου και του σώματος, και περιλαμβάνει τη χρήση του δακτυλικού αλφαβήτου (αναπαράσταση με τα δάκτυλα του γραπτού αλφαβήτου και μια γραμματική άσχετη προς τη γραμματική της ομιλούμενης γλώσσας). Πιο συγκεκριμένα, ο διερμηνέας της νοηματικής στηρίζεται στον οπτικό τρόπο αντίληψης του κόσμου και προσπαθεί να δώσει σχήμα και μορφή σε καθετί συγκεκριμένο ή αφηρημένο αντικείμενο ή κατάσταση, παραστατικά ή αφαιρετικά, ενεργοποιώντας διαδικασίες συμβολισμού και κατηγοριοποίησης. Έργο του είναι και η διαμεσολάβηση για τη συνεννόηση και επικοινωνία μεταξύ συνομιλητών που χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες (νοηματική και μη νοηματική). Ο ρόλος του είναι να μεταφράζει τον νοηματικό προφορικό λόγο την ώρα που εκφωνείται, με ενδιάμεσες διακοπές του ομιλητή. Για το λόγο αυτό είναι μεγάλη η ευθύνη του για την ακριβή μεταφορά των λεγομένων, ώστε να αποδίδεται και στις δύο γλώσσες το ίδιο νόημα. Η νοηματική γλώσσα χρησιμοποιεί, εκτός από τα χέρια, το σώμα και τις εκφράσεις του προσώπου για να δημιουργήσει σήματα και να μεταδώσει ιδέες και συναισθήματα, αντίστοιχα με τα ιδεογράμματα.
Συνθήκες Εργασίας:
Η άσκηση του επαγγέλματος περιλαμβάνει νοητική εργασία, συχνά κάτω από συνθήκες πίεσης και έντασης, ενώ προϋποθέτει και έντονη κοινωνικότητα. Η ανάγκη για ακριβή απόδοση από μια γλώσσα σε μια άλλη αποτελεί τη βασική επαγγελματική δυσκολία και ευθύνη για το διερμηνέα της νοηματικής γλώσσας. Η μεταφορά του περιεχομένου, αλλά και του ύφους του προφορικού, κυρίως, λόγου σε μια άλλη γλώσσα είναι δύσκολη επειδή η κάθε γλώσσα, πόσο μάλλον η νοηματική, περιλαμβάνει πολλές λεκτικές, εθνικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητες. Οι ώρες εργασίας του δεν είναι πάντοτε σταθερές και εξαρτώνται από τον τομέα στον οποίο απασχολείται. Ακόμα, μετακινείται συχνά προκειμένου να καλύψει σχετικές ανάγκες σε συνέδρια, συναντήσεις εργασίας ή ανάγκες του φορέα στον οποίο εργάζεται.


Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Βασική προϋπόθεση για την εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας είναι η πολύ καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Πρέπει να έχει ιδιαίτερες γλωσσικές ικανότητες καθώς και ευρύ πεδίο γνώσεων σε διάφορους θεματικούς τομείς. Ακόμα, πρέπει να διακρίνεται από επιμονή και υπομονή. Επίσης, να διαθέτει πνευματική ετοιμότητα, επινοητικότητα και ικανότητα μεταδοτικότητας. Ακόμα, χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός όσον αφορά στην απόδοση της λεπτομέρειας και να επιτυγχάνει απόλυτη συγκέντρωση και διαύγεια πνεύματος κατά την ώρα της εργασίας. Η αντικειμενικότητα σε συνδυασμό με τη συνέπεια και την ευσυνειδησία είναι γνωρίσματα που πρέπει να διαθέτει ένας μεταφραστής της νοηματικής γλώσσας. Πρέπει ακόμα να έχει ικανότητα αντοχής στην πίεση που προκαλεί ο φόρτος εργασίας σε περιπτώσεις που εργάζεται σε πολύωρα συνέδρια ή άλλες επίπονες δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση και εγρήγορση. Επίσης, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να μετακινείται σε διάφορες περιοχές εντός ή εκτός της χώρας για τις ανάγκες της εργασίας του. Τέλος, ο διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας ασκεί ένα αρκετά ενδιαφέρον επάγγελμα, που του δίνει τη δυνατότητα να γνωρίζει ανθρώπους με διαφορετικές ανάγκες και ικανότητες, γεγονός που απαιτεί αυξημένες δεξιότητες επικοινωνίας, ευελιξία και αίσθημα ευθύνης.


Σπουδές:
Στη χώρα μας δεν παρέχονται σπουδές αποκλειστικά στο αντικείμενο της νοηματικής γλώσσας. Για να γίνει κάποιος διερμηνέας της ελληνικής νοηματικής γλώσσας, μπορεί να παρακολουθήσει μαθήματα στο Κέντρο Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΚΕΝΓ). Το κέντρο, εκτός από τη διδασκαλία της ΕΝΓ οργανώνει ερευνητικά προγράμματα για την ΕΝΓ και τις μεθόδους διδασκαλίας της. Σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος, την Επιτροπή ΕΝΓ, τους δασκάλους της ΕΝΓ, τα πανεπιστήμια της Βοστόνης, Πάτρας, Αθηνών, Μπρίστολ και το Πανεπιστήμιο Gallaudet, όπως και άλλους έγκυρους φορείς γίνεται μια σημαντική προσπάθεια για την έρευνα στην ΕΝΓ. Το κέντρο είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και επειδή είναι καινούριο και πειραματικό λειτουργεί μόνο στην Αθήνα. Ακόμη, μπορεί να φοιτήσει κανείς στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, ή σε ΑΕΙ άλλης χώρας και στη συνέχεια να ειδικευτεί στη νοηματική γλώσσα. Αν επιθυμεί να απασχοληθεί στο χώρο της εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορεί να πραγματοποιήσει σπουδές στα τμήματα Ειδικής Αγωγής των ΑΕΙ ή να προχωρήσει σε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή. Επίσης, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο προσφέρεται εξειδίκευση στις «Σχολικές Μονάδες όλων των κατηγοριών στην Ειδική Αγωγή - Εκπαιδευτική Πραγματικότητα», ενώ διδάσκονται μαθήματα για την εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας και του συστήματος Braille. Επιπλέον, στα Τμήματα Λογοθεραπείας των Σχολών Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας των ΑΤΕΙ Ηπείρου (Ιωάννινα) και Πάτρας, μπορεί να παρακολουθήσει μαθήματα της νοηματικής γλώσσας, όπως και στα Εργαστήρια Διερμηνέων της Νοηματικής, που διοργανώνει η Μονάδα Αγωγής Κωφών του Παιδαγωγικού τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Τέλος, ορισμένες χώρες, (όπως το Βέλγιο, η Γαλλία και η Αγγλία), διαθέτουν ήδη κύκλους σπουδών μερικής παρακολούθησης για την εκπαίδευση στην ερμηνεία νοηματικών γλωσσών, ενώ η Δανία καθιέρωσε πρόσφατα διετή κύκλο σπουδών πλήρους παρακολούθησης.


Επαγγελματικά Δικαιώματα:
Δεν υπάρχουν ακόμη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για το διερμηνέα της νοηματικής γλώσσας, καθώς δεν υπάρχει κάποια σχολή που να προσφέρει σπουδές στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Τα επαγγελματικά δικαιώματα σχετίζονται με το επίπεδο των βασικών σπουδών του και την εξειδίκευσή του. Για παράδειγμα, οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας αποκτούν τις απαραίτητες επιστημονικές και κλινικές γνώσεις και ικανότητες, ως λογοθεραπευτές (ή λογοπαθολόγοι ή ειδικοί των διαταραχών της επικοινωνίας), ώστε να μπορούν να απασχοληθούν σε όλους τους τομείς του γνωστικού αντικειμένου της λογοθεραπείας είτε ως αυτοαπασχολούμενοι είτε ως υπεύθυνοι ή στελέχη σχετικών επιχειρήσεων, οργανισμών, σχολείων, νοσοκομείων, ιδρυμάτων και άλλων υπηρεσιών. Πάντως στο δημόσιο τομέα η καλή γνώση της νοηματικής γλώσσας μπορεί να θεωρηθεί ως πρόσθετο προσόν εάν οι ειδικές υπηρεσιακές ανάγκες το απαιτούν. Τα ειδικά τυπικά προσόντα διορισμού σε ΚΔΑΥ αναφέρονται σε πτυχίο τμήματος Ειδικής Αγωγής ΑΕΙ ή Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης ή Νηπιαγωγών ή των Τμημάτων Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας ή των Τμημάτων Φιλοσοφίας και Κοινωνικών Σπουδών ή των Τμημάτων Κοινωνιολογίας ή των Τμημάτων Πολιτικών Επιστημών ή Δημόσιας Διοίκησης ΑΕΙ της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο ΑΕΙ της αλλοδαπής και εξειδίκευση στον επαγγελματικό προσανατολισμό των τυφλών ή στην κινητικότητα των τυφλών ή στη νοηματική γλώσσα των κωφών. Η εξειδίκευση προκύπτει από ειδικές μεταπτυχιακές σπουδές στην ημεδαπή ή αλλοδαπή ή από επιμόρφωση στις ειδικότητες αυτές και επαγγελματική εμπειρία τριών τουλάχιστον ετών.


Τομείς Απασχόλησης και Προοπτικές Αγοράς Εργασίας:
Ανάλογα με το επίπεδο των βασικών σπουδών του και την εξειδίκευσή του μπορεί να απασχοληθεί σε ειδικά σχολεία, σε κέντρα ειδικής επαγγελματικής κατάρτισης, επιχειρήσεις διοργάνωσης συνεδρίων, ιδιωτικές επιχειρήσεις, ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, θεατρικές παραστάσεις, νοσοκομεία, σε ΚΔΑΥ κ.λπ. Ως ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να συνεργάζεται ανεξάρτητα με φορείς, πανεπιστήμια, εταιρίες κ.λπ. ή και να ασχοληθεί με ιδιαίτερα μαθήματα. Ειδικότερα, οι λογοθεραπευτές πτυχιούχοι του τμήματος Λογοθεραπείας έχουν δικαίωμα απασχόλησης ως στελέχη στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα (ΥΠΕΠΘ, υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων) όπως αυτός προσδιορίζεται από την εκάστοτε νομοθεσία και τις ισχύουσες διατάξεις. Μπορούν να ασκήσουν τις δραστηριότητές τους σε κέντρα αποκατάστασης σε κέντρα υγείας σε κέντρα ψυχικής υγείας σε νοσοκομεία σε γηροκομεία και κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων, στον τομέα της εκπαίδευσης (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια - δημόσια και ιδιωτική), σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, σε ειδικά σχολεία και ιδρύματα για άτομα με μαθησιακές δυσκολίες, νοητική υστέρηση, διάφορα σύνδρομα, αυτισμό, ψυχικές - συναισθηματικές διαταραχές, βαρηκοΐα και κώφωση και σε ομάδες στήριξης ατόμων με προβλήματα επικοινωνίας (φωνής, ομιλίας, λόγου, ειδικές ανάγκες κ.ά.), σε ιδιωτική βάση. Το επάγγελμα του διερμηνέα της νοηματικής γλώσσας κατατάσσεται μεταξύ των επαγγελμάτων με καλές προοπτικές απασχόλησης. Η επαγγελματική εξέλιξη στο χώρο αυτό είναι σχετικά περιορισμένη, αλλά οι αμοιβές για την παροχή αυτού του είδους των εξειδικευμένων υπηρεσιών είναι αρκετά καλές. Υπάρχει υψηλή ζήτηση, ενώ η προσφορά είναι περιορισμένη καθώς πρόκειται για δύσκολη και απαιτητική δουλειά. Οι προοπτικές απασχόλησης αναμένεται να διευρυνθούν λόγω της αναγνώρισης της νοηματικής ως επίσημης γλώσσας των κωφών. Καλές διέξοδοι υπάρχουν στον τομέα της έρευνας για τη δόμηση της ελληνικής νοηματικής γλώσσας σε φωνολογικό, μορφολογικό και συντακτικό επίπεδο, στο χωροοπτικό τρόπο επεξεργασίας της, καθώς και στα κοινωνιογλωσσολογικά χαρακτηριστικά της, σε βαθμό που να επιτρέπει τη χρήση της σε θεραπευτικές διαδικασίες.

Πηγές Πληροφόρησης:
  • ΥΠΕΠΘ: Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής: Ανδρέα Παπανδρέου 37, 151 80, Μαρούσι, τηλ.: 210-3442191-3, φαξ: 210-3442334, www.ypepth.gr, www.dea.gr
  • ΥΠΕΠΘ, Γραφείο Ενημέρωσης Πολιτών: Ανδρέα Παπανδρέου 37, 151 80, Μαρούσι, τηλ.: 210-3442505-6-8, 210-3442514-520, φαξ: 210-3442365, www.ypepth.gr
  • Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Τμήμα Ειδικής Αγωγής, τηλ.: 210-6083505, 6083912, φαξ: 210-6015774, http://www.pi-schools.gr/structure/departments/eidikhs.php
  • Εκπαίδευση των Aτόμων με Eιδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και άλλες Διατάξεις: ΦΕΚ Α’78/14.03.2000 Νόμος Υπ. Αριθ.2817/2000,
    http://dide.fth.sch.gr/low/nomoi/n2817-00.html
  • Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες: Μυλλέρου 1, 104 36, Αθήνα, τηλ.: 210-5238961, φαξ: 210-5238967, e-mail: esaea@otenet.gr
  • Παγκόσμια Συνομοσπονδία Κωφών (ΠΣΚ)
  • Εθνικό Ίδρυμα Προστασίας Κωφαλάλων: Ζαχάρωφ 1, 115 21, Αθήνα,
    τηλ.: 210-6460379, φαξ: 210- 6465603, http://www.mitnet.gr/eipk/
  • Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο του ΕΙΠΚ (Εθνικού Ιδρύματος Προστασίας Κωφαλάλων): Σχολή Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, τηλ.: 210-6434629, Γραμματεία: 210-6460050
  • Μαράσλειο Διδασκαλείο: τηλ.: 210-7244213, 2107212617,
    http://www.cc.uoa.gr/maraslio, e-mail: mardid@cc.uoa.gr
  • Πανεπιστήμιο Αθηνών: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Ναυαρίνου 13 και Μαυρομιχάλη, 106 80, Αθήνα, τηλ.: 210-3639735, 3688198, φαξ: 210-3688019, http://www.cc.uoa.gr/ptde/
  • Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αρχαιολογικού Μουσείου 29, 546 40, Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310-995052, 991229, 853737, φαξ: 2310-853737, http://www.eled.auth.gr/
  • Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας, 3ο χλμ. Εθνικής Οδού Φλώρινας - Νίκης, 531 00, Φλώρινα, τηλ.: 2385-28547, φαξ: 2385-24973, http://www.auth.gr/eled-fl/
  • Πανεπιστήμιο Πατρών: Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστημιούπολη, 265 00, Ρίο,
    τηλ.: 2610-997628, 997633, φαξ: 2610-997736,
    email: secreta@upatras.gr, www.upatras.gr
  • Πανεπιστήμιο Πατρών: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Μονάδα Αγωγής Κωφών, 265 00, Ρίο, τηλ. / φαξ: 2610-997594,
    email: v.lampropoulou@upatras.gr
  • Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστημιούπολη, 451 10, Ιωάννινα, τηλ.: 26510-97186-7, φαξ: 26510-97023,
    http://www.primary.edu.uoi.gr/index.htm
  • Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Νέα Χηλή, 681 00, Αλεξανδρούπολη, τηλ.: 25510-30024, 39627, 39628,
    φαξ: 25510-30020, http://alex.eled.duth.gr/eled/
  • Πανεπιστήμιο Κρήτης: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστημιούπολη, 741 00, Ρέθυμνο, τηλ.: 29310-77594-5, φαξ: 28310-77596,
    e-mail: gramptde@edc.uoc.gr, http://www.edc.uoc.gr/
  • Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Δημοκρατίας 1, 851 00, Ρόδος, τηλ.: 22410-99200, φαξ: 22410-99209,
    e-mail: tde@rhodes.aegean.gr, http://www.rhodes.aegean.gr/ptde/
  • Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αργοναυτών και Φιλελλήνων, 382 21, Βόλος, τηλ.: 24210-36434, 74897, φαξ: 24210-74786, http://www.pre.uth.gr/
  • Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Τέρμα Αργοναυτών, 382 21, Βόλος, τηλ.: 24210-34253, www.sed.uth.gr
  • ΑΤΕΙ Πάτρας: Τμήμα Λογοθεραπείας, Κουκούλι, 26 334 Πάτρα, τηλ.: 2610-319175, 2610-319261, φαξ: 2610-329943, http://www.teipat.gr/pages/kedd/sdo2.htm
  • ΑΤΕΙ Ηπείρου: Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΠ), Τμήμα Λογοθεραπείας, 4ο χλμ Εθνικής Οδού Ιωαννίνων Αθηνών, 455 00, Ιωάννινα,
    τηλ.: 26510-45123, 47531, φαξ: 26510-45453, email: logotherapy@ioa.teiep.gr, http://www.slt.ioa.teiep.gr/
  • ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, Μη Κερδοσκοπική Υποστηρικτική Εταιρία, 3ης Σεπτεμβρίου 30, 546 36 Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310-211915, φαξ: 2310-968178, WWW.DISABLED.GR, email: info@disabled.gr
  • http://www.intercol.edu/employability/deaf.htm
  • http://www.intercol.edu/employability/article3.htm
  • http://www.westerngreece.gr/downloads/amea.doc
  • http://www.specialeducation.gr/
  • http://www.speechtherapy.com.cy/GeneralInfo/main.htm
  • www.auth.gr/virtualschool/2.2-3/Praxis/TrikkaliotisEduOfDeafPeople.html
  • ΔΟΑΤΑΠ - Αθήνας (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης), Αγ. Κωνσταντίνου 54, ΤΚ. 10437, τηλ. κέντρο:
    210-5281000, fax: 210-5239525, 210-5239679, e-mail: information@doatap.gr
  • ΔΟΑΤΑΠ - Θεσσαλονίκης (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης),Υπ. Μακεδονίας Θράκης - Διοικητήριο, ΤΚ. 54123, τηλ.: 2310-379371-2, fax: 2310-379374, e-mail: thessaloniki@doatap.gr
  • ΣΑΕΙΤΤΕ (Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης), ΥΠΕΠΘ, τηλ. 210 3443167, 169, 175, 3442483, φαξ 210 3443158
    www.ypepth.gr Ευρωπαϊκή Ένωση/Αναγνώριση Επαγγελματικών Δικαιωμάτων
    email: srpq@ypepth.gr

  •