Nεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία-Κριτήριο Προσομοίωσης Πανελλαδικών Εξετάσεων..."Τα συμπτώματα της ηλιθιότητας"

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2020

Τα παρακάτω αποσπάσματα (ΚΕΙΜΕΝΟ 1 ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΟ 2) προέρχονται από το βιβλίο του Fernando Savater «Μιλώντας στον γιο μου για την ηθική και την ελευθερία». Στο πρώτο απόσπασμα (ΚΕΙΜΕΝΟ 1) ο συγγραφέας ασχολείται με την «ηλιθιότητα»¹ δίνοντας άλλη σημασία από τη συνηθισμένη, ενώ στο δεύτερο απόσπασμα (ΚΕΙΜΕΝΟ 2), από τον επίλογο του βιβλίου, ολοκληρώνει την πραγματεία του με τις τελευταίες συμβουλές προς τον γιο του.

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Ο ηλίθιος κουτσαίνει πνευματικά: είναι το πνεύμα του χωλό² και ασθενές, παρόλο που το σώμα του φέρνει βόλτες στον αέρα. Υπάρχουν ηλίθιοι διαφόρων τύπων, να διαλέξεις:

α) Αυτός που πιστεύει ότι δε θέλει τίποτα, αυτός που λέει ότι όλα το ίδιο του κάνουν, αυτός που ζει με ένα διαρκές χασμουρητό ή σε μόνιμη σιέστα³, παρόλο που έχει τα μάτια ανοιχτά και δε ροχαλίζει.

β) Αυτός που πιστεύει ότι τα θέλει όλα, το πρώτο που βρίσκει μπροστά του αλλά και το εντελώς αντίθετο:  να φύγει και να μείνει, να χορέψει και να παραμείνει καθισμένος, να μασήσει σκόρδα και να δώσει υπέροχα φιλιά, όλα συγχρόνως.

γ) Αυτός που δεν ξέρει τι θέλει και δεν μπαίνει στον κόπο να ψάξει να το βρει. Μιμείται τα θέλω των γύρω του ή τους πάει κόντρα, γιατί, ό,τι κάνει, υπαγορεύεται από την πλειοψηφική γνώμη αυτών που τον περιβάλλουν^. είναι κομφορμιστής⁴ χωρίς στοχασμό ή επαναστάτης χωρίς αιτία.

δ) Αυτός που ξέρει τι θέλει και ξέρει αυτό που θέλει γιατί το θέλει, αλλά το θέλει χαλαρά, με φόβο ή αδύναμα. Στο τέλος, καταλήγει να κάνει πάντα αυτό που δε θέλει και να αφήνει αυτό που θέλει για την επόμενη, μήπως τότε έχει περισσότερο θάρρος.

ε) Αυτός που θέλει με δύναμη, με σφοδρότητα, σχεδόν με βαρβαρότητα, αλλά γελιέται, δεν ξέρει ποια είναι η πραγματικότητα που επιθυμεί, πλανιέται αξιολύπητα και καταλήγει να μπερδεύει το καλό με αυτό που θα τον καταστρέψει.

Όλοι αυτοί οι τύποι ηλιθίων χρειάζονται δεκανίκια, δηλαδή χρειάζονται άλλα, ξένα στηρίγματα, που δεν έχουν καμία σχέση, με την προσωπική ελευθερία και σκέψη. […]

Και λυπάμαι πιο πολύ ακόμα που οφείλω να σε πληροφορήσω για συμπτώματα ηλιθιότητας που συνηθίζουμε να έχουμε σχεδόν όλοι… Συμπέρασμα: Συναγερμός! Στη σκοπιά! Η ηλιθιότητα παραμονεύει και δε συγχωρεί!

1. α) μειωμένη διανοητική ανάπτυξη, β) (συνεκδοχικά) ο αστόχαστος λόγος ή πράξη, ανοησία (Μπαμπινιώτης, Λεξικό για το σχολείο και το γραφείο)

2. ελλαττωματικό, ελλιπές

3. η μεσημεριανή ανάπαυση

4. αυτός που συμβιβάζεται

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Η ζωή δεν είναι σαν τα φάρμακα, που όλα κυκλοφορούν με τις οδηγίες χρήσης τους, όπου εξηγούνται οι αντενδείξεις του προϊόντος και αναγράφεται λεπτομερώς η δοσολογία και ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να λαμβάνεται. Τη ζωή μάς τη δίνουν χωρίς συνταγογράφηση και χωρίς οδηγίες χρήσης. Η ηθική δεν μπορεί να αναπληρώσει εντελώς αυτό το έλλειμμα, γιατί δεν είναι τίποτα περισσότερο από το χρονικό των προσπαθειών που κάνουν οι άνθρωποι για να το διορθώσουν. […]

Γι’ αυτό αρνήθηκα να σου δώσω μια σειρά οδηγιών για συγκεκριμένα ζητήματα: για την άμβλωση, για την αντίρρηση συνείδησης, για το ένα και για το άλλο. Ούτε φυσικά είχα την τόλμη να σου κάνω κήρυγμα σε ύφος παραπονεμένου ή ενοχλημένου για τα «κακά» του αιώνα μας: τον καταναλωτισμό, αχ! Την έλλειψη αλληλεγγύης, εχ! Τη μανία του χρήματος, οχ! Τη βία, ουχ! Την κρίση των αξιών, αχ, εχ, οχ, ουχ! Έχω τις απόψεις μου και γι’ αυτά και γι’ άλλα, αλλά εγώ δεν είμαι «η ηθική»·  είμαι απλώς μπαμπάς. Μέσω εμού, το μόνο που μπορεί να σου πει η ηθική είναι να ψάχνεις και να σκέφτεσαι μόνος σου, ελεύθερα, υπεύθυνα, χωρίς να πέφτεις σε παγίδες. Προσπάθησα να σου μάθω τρόπους να βαδίζεις, αλλά ούτε εγώ ούτε κανένας άλλος έχει το δικαίωμα να σε κουβαλήσει στους ώμους του.

Ωστόσο, να τελειώσω με μια συμβουλή; Μια και πρόκειται στη ζωή σου να επιλέγεις, φρόντιζε να κάνεις πάντα τις επιλογές εκείνες που θα σου επιτρέπουν κατόπιν μεγαλύτερο αριθμό άλλων πιθανών επιλογών, όχι αυτές που οδηγούν σε αδιέξοδο. Επίλεξε αυτό που σε κάνει να είναι ανοιχτός στους άλλους, σε νέες εμπειρίες, σε διαφορετικές χαρές. Απόφευγε ό,τι σε κλείνει και ό,τι σε χαντακώνει. Κατά τα άλλα, καλή τύχη και εμπιστοσύνη στον εαυτό σου!

Fernando Savater, 2013, Μιλώντας στον γιο μου για την ηθική και την ελευθερία.

Αθήνα: Εκδ. Πατάκη, σελ. 106-107 και 194-195 (Διασκευή)

ΚΕΙΜΕΝΟ 3 (λογοτεχνικό κείμενο)

Το ποίημα «Το μαχαίρι» του Τάσου Πορφύρη (γεν. 1931) δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μανδραγόρας, τχ. 60/ Απρίλιος 2019, σελ 4⁵.

ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ

Τούτο το μαχαίρι είναι γερά μπηγμένο

Στα πλευρά  μου ανάμεσα

Καμπουριάζω απ’ τον πόνο

Παραμιλώ απ’ τον πόνο

Δεν μπορώ να ρίξω ένα ρούχο πάνω μου

Δεν μπορώ να βγάλω το μαχαίρι ή

Να το σπρώξω βαθύτερα

Βολεύτηκα επί πλέον προσέχω

Πώς κάθομαι πού στέκω πώς

Κοιμάμαι μα ποιος ενδιαφέρεται;

Ο καθένας αγκαλιά με την πληγή του.

⁵ Υπενθυμίζεται ότι το λογοτεχνικό κείμενο  δεν έχει απαραίτητα νοηματική συνάφεια με τα μη-λογοτεχνικά κείμενα.

ΘΕΜΑ Α΄ (15 μονάδες)

Με συνοπτικό τρόπο να αποδώσεις το νοηματικό περιεχόμενο που αποδίδει ο συγγραφέας στον όρο «ηλίθιος», με βάση το παρακάτω απόσπασμα του Κειμένου 1: «α) αυτός που πιστεύει ότι δεν θέλει τίποτα…. καταλήγει να μπερδεύει το καλό με αυτό που θα τον καταστρέψει». (70-80 λέξεις)

ΘΕΜΑ Β΄

1^ο ερώτημα (15 μονάδες)

Να γράψεις δίπλα από κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό ή Λάθος, ανάλογα με το αν νομίζεις ότι η πρόταση αποδίδει ορθά το νόημα του Κειμένου 2. Στη συνέχεια να τεκμηριώσεις την απάντησή σου, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία από το κείμενο.

α. Είναι αυστηρά προδιαγεγραμμένη η πορεία που ακολουθούμε στη ζωή μας.

β. Ο συγγραφέας θέλει να δείξει στο παιδί του τρόπους να πορεύεται στη ζωή του και όχι να τον χειραγωγήσει.

γ. Ο συγγραφέας δε νιώθει ικανός να συμβουλέψει το παιδί του, γιατί ο ίδιος δεν έχει σχέση με την ηθική.

δ. Η ηθική υπαγορεύει την ακηδεμόνευτη σκέψη.

ε. Ο συγγραφέας τον παροτρύνει να είναι επικοινωνιακός και ανοιχτόμυαλος.

2^ο  ερώτημα (10 μονάδες)

Στο κείμενο 2 ο συγγραφέας θέλει να επικοινωνήσει με τον γιο του και να τον συμβουλεύσει. Να καταγράψεις τρεις γλωσσικές επιλογές με τις οποίες προσπαθεί να επιτύχει τον παραπάνω στόχο. (10 μονάδες)

3^ο  ερώτημα (15 μονάδες)

3α. «Ούτε φυσικά είχα την τόλμη…είμαι απλώς μπαμπάς»:

Με βάση το παραπάνω απόσπασμα από το Κείμενο 2

α) να επιλέξεις μια από τις παρακάτω προτάσεις που κατά την άποψή σου αποδίδει το νόημά του και

β) να τεκμηριώσεις την απάντησή σου με αναφορές στο νοηματικό περιεχόμενο και σε γλωσσικές επιλογές του αποσπάσματος. (5 μονάδες)

i. Ο συγγραφέας ειρωνεύεται τη διαφορετική στάση που κρατούν άλλοι ενήλικοι ως προς τον συμβουλευτικό τους ρόλο απέναντι στους νέους.

ii. Ο συγγραφέας εκφράζει τη συμπάθειά του σε όσους κρατούν διαφορετική στάση από αυτόν ως προς τον συμβουλευτικό τους ρόλο απέναντι στους νέους.

3β. «Προσπάθησα να σου μάθω τρόπους να βαδίζεις, αλλά ούτε εγώ ούτε κανένας άλλος έχει το δικαίωμα να σε κουβαλήσει στους ώμους του»:

Να μεταφέρεις το παραπάνω απόσπασμα σε πλάγιο λόγο και να χρησιμοποιήσεις συνώνυμες φράσεις και λέξεις με τις οποίες να διαμορφώσεις ύφος επίσημο. (10 μονάδες)

ΘΕΜΑ Γ΄ (15 μονάδες)

Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος (Κείμενο 3); Ποια είναι η άποψή σου για τον τρόπο που το αντιμετωπίζει το ποιητικό υποκείμενο; (100-150 λέξεις)

ΘΕΜΑ Δ΄ (30 μονάδες)

Σε άρθρο σου, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σου, επιλέγεις να αναδείξεις ως το πιο σημαντικό για σένα και για τους /τις συμμαθητές/ τριές σου, στους οποίους απευθύνεσαι, ένα από τα συμπτώματα της «ηλιθιότητας» (κείμενο 1) και στη συνέχεια διατυπώνεις τη δική σου άποψη για τους τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί (300-350 λέξεις).

Θεματικοί Κύκλοι για την Έκθεση: Ανεκτικότητα - Αίσθημα Ευθύνης

ΚΕΙΜΕΝΟ 1: ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

Η ανεκτικότητα

            Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πριν λίγα χρόνια πόσο επίκαιρη θα γινόταν η αρετή της ανεκτικότητας. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι οι εθνικές και θρησκευτικές διαφορές ήταν δυνατό να εκτραπούν τόσο εύκολα σε μίσος, το οποίο θα όπλιζε στρατούς και θα τους ωθούσε σε αιματηρές συγκρούσεις, θα γεννούσε εμπρηστές που με τους πυρσούς τους θα πυρπολούσαν κατοικίες αλλοδαπών, θα ενέπνεε δημοσιογράφους να προτρέψουν σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων τους πολιτικούς με συνθήματα όπως «Τσακιστέ τους εχθρούς». Και όμως, παρόμοια φαινόμενα αποτελούν σήμερα πραγματικότητα. Γίνεται έτσι ξαφνικά επιτακτική η ανάγκη να ξανασκεφτούμε μια αρετή που μέχρι πριν από λίγο όλοι θεωρούσαμε ότι ανήκει στα πολιτιστικά μας αυτονόητα: την αρετή της ανεκτικότητας.

            Οι αγώνες για ανεξιθρησκία, για κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, για ελευθερία του λόγου και της συνείδησης, για αποποινικοποίηση του φρονήματος και πάνω από όλα, για καθιέρωση φιλελεύθερων και δημοκρατικών θεσμών, συνδέονται άρρηκτα με το αίτημα της ανεκτικότητας.

            Η αξία της ανεκτικότητας προκύπτει ανάγλυφη αν τη συγκρίνουμε με το αντίθετο της: τον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Καθημερινή εμπειρία όλων μας είναι ότι στον κόσμο δεν επικρατούν ενιαίες θρησκευτικές, πολιτικές ή ηθικές αντιλήψεις και ότι στα διάφορα πρακτικά ερωτήματα που απασχολούν ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο κύκλο ανθρώπων δεν δίνονται συνήθως ομόφωνες απαντήσεις. Φανατικός και μισαλλόδοξος δεν είναι απλώς όποιος είναι πεισμένος ότι οι δικές του αξίες, απόψεις και προτάσεις είναι ορθότερες. Αποκλείει εκ των προτέρων το να έχουν οι άλλοι ορθές αξίες, απόψεις και προτάσεις. Αντίθετα, η ανεκτικότητα είναι η στάση εκείνου που, αν επιμένει στις απόψεις του, είναι επειδή έχει προηγουμένως προσπαθήσει να ελέγξει την ορθότητα τους. Είναι η στάση εκείνου που δέχεται εκ των προτέρων ότι μπορεί να έχει κάνει λάθος στις εκτιμήσεις του και που θεωρεί ευπρόσδεκτα τα επιχειρήματα των άλλων, γιατί τον βοηθούν να οξύνει τον έλεγχο του.

Η ηθική της ανεκτικότητας είναι ηθική της ειρήνης. Αξιώνει από όλους μας, εν όψει του γεγονότος ότι μας χωρίζουν πολλά πράγματα, να προτάσσουμε πάντα αυτά που μας ενώνουν. Και σήμερα μας ενώνουν πολύ περισσότερα πράγματα από όσα ένωναν τους ανθρώπους σε παλαιότερες εποχές. Μας ενώνει όχι απλώς η επιθυμία αποφυγής του πολέμου, αλλά και η συνείδηση ότι μόνο με τον συντονισμό των προσπαθειών όλων μας μπορούν πια να εξασφαλιστούν ακόμη και οι φυσικές και βιολογικές προϋποθέσεις της επιβίωσης μας.

Π.Σούρλας

ΚΕΙΜΕΝΟ 2: ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

Ευθύνη ως αξία και στάση ζωής

Η «ευθύνη», ως έννοια και στάση ζωής, είναι από τις πιο αμφίβολες κατανοητικές στάσεις. Αν, βέβαια, κανείς τη μετρήσει σοβαρά, ως διάθεση «ανάληψης» και ως στάση «ανταπόκρισης». Ταυτόχρονα, ως λέξη, είναι μάλλον άβολη. Για να μην πω ενοχλητική, για τους πολλούς τουλάχιστον...Δεν είναι, επομένως, τυχαίο ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο χαμηλής ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας. Οι συνέπειες είναι τραγικές..! Εμφανίζονται είτε ως υποτίμηση του παρελθόντος, είτε ως αδέξιος χειρισμός του παρόντος, είτε - το χειρότερο - ως αδυναμία σωστής «ανάγνωσης» του μέλλοντος. Ένα μέλλον το οποίο έχουμε ήδη τραγικά υποθηκεύσει...

[...]

Πρώτο και βασικό μάθημα ζωής: το μάθημα της αυθεντικότητας. Η εσωτερική στροφή και καλλιέργεια που επιτρέπει στο άτομο να ψάχνει βαθιά μέσα του, για να ανακαλύψουμε το πρόσωπο που είναι προορισμένο να γίνει. Είναι σημαντικό να ακολουθεί κανείς το όραμα του «προσώπου» του. Να αποφεύγει κάθε τι που τον βγάζει από την τροχιά μιας επιθυμητής πορείας προς την αυτοπραγμάτωση...Ο τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι μια και μόνο συνεπής και υπεύθυνη πορεία και προς τον εαυτό του και προς τους άλλους: να προσανατολιστεί στην ανακάλυψη του εαυτού του (αυτογνωσία) και στην αναζήτηση του δρόμου προς την πραγματική ευτυχία...Αυτό, είναι μια βαθύτερη αντίληψη νοήματος. Είναι μια πορεία ανακάλυψης. Ένα «μάθημα ζωής» και Συναισθηματικής Νοημοσύνης για το πώς να ακούμε την καρδιά μας, πώς να κατανοούμε, πώς να αναγνωρίζουμε και να μοιραζόμαστε συναισθήματα με τους άλλους.

Ευρύτερα, θα έλεγα ότι ένας υπεύθυνος άνθρωπος δεν είναι μόνον «αυτογνώστης». Δεν ζει μόνο με ή για τον εαυτό του. Είναι ένας ευρύτερα ενήμερος άνθρωπος. Γνώστης και κάτοχος μιας γενικής παιδείας, με δυνατότητα εμβάθυνσης και κριτικής στάσης. Μόνον έτσι θα μπορεί να διακρίνει τις αντινομίες της ζωής, να αξιολογεί τις ευκαιρίες και τις επιλογές του...

Το άτομο που έχει αναπτύξει την αξία της υπευθυνότητας βρίσκει ουσιαστικό περιεχόμενο και νόημα ζωής στην κοινωνική του διάσταση. Μαθαίνει να ενεργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκτά όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση και προσωπική επιτυχία, αλλά γενικότερα τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει διάφορες καταστάσεις και να συνεργάζεται με τους άλλους. Έτσι, σφυρηλατεί την αυτοεκτίμησή του και την αυτορυθμιζόμενη προσωπικότητά του, στοιχεία απαραίτητα για μια δυνατή προσωπικότητα...

Μόνο από μια τέτοια προσωπικότητα εκπορεύεται η προσωπική ευθύνη και η υπεύθυνη «στάση ζωής». Μόνο μια τέτοια στάση ευθύνης σφυρηλατεί μια νέα γενιά ευθύνης, μια οικογένεια ευθύνης, ένα σχολείο ευθύνης...Μέσα από όλα αυτά θα προκύψει, ο συνειδητοποιημένος πολίτης, ο πολίτης ευθύνης, ο επιλεκτικός, ο ώριμος, ο υπεύθυνος πολίτης. Ένας πολίτης μέσα από η λογική και την ευαισθησία του μεγάλου Ν. Καζαντζάκη: «...Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη...αν δεν σωθεί, ΕΓΩ φταίω,...». Αυτός ο πολίτης είναι ο δικός ΜΑΣ δρόμος.

Ελένη Δούκα, https://www.huffingtonpost.gr/, 3/12/2015

ΘΕΜΑ Α (15 μονάδες)

Με συνοπτικό τρόπο να αποδώσετε το νοηματικό περιεχόμενο που αποδίδει ο συγγραφέας στον όρο «ανεκτικότητα», με βάση το παρακάτω απόσπασμα του Κειμένου 1: «Η αξία της ανεκτικότητας [...] έλεγχό του» (50-60 λέξεις).

ΘΕΜΑ Β

1^ο ερώτημα (15 μονάδες)

Να εξηγήσετε, με βάση όσα αναφέρονται στο Κείμενο 1, γιατί η ανεκτικότητα είναι απαραίτητη στην εποχή μας (70-90 λέξεις)

2^ο ερώτημα (10 μονάδες)

Στο Κείμενο 2 η αρθρογράφος θέλει να παρακινήσει και να συμβουλεύσει τον αναγνώστη. Να καταγράψετε τρεις γλωσσικές επιλογές με τις οποίες προσπαθεί να επιτύχει τον παραπάνω στόχο.

3^ο ερώτημα (15 μονάδες)

Στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 2 η αρθρογράφος επικαλείται τα λόγια του Ν. Καζαντζάκη «...Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη...αν δεν σωθεί, ΕΓΩ φταίω,...».

α) Να αναπτύξετε τη σκέψη του Ν. Καζαντζάκη σε 40-50 λέξεις (5 μονάδες)

β) Ποια νομίζετε ότι είναι η πρόθεση της αρθρογράφου με την παράθεση των λόγων αυτών (50-60 λέξεις) (5 μονάδες)

γ) Να μετασχηματίσετε το απόσπασμα χρησιμοποιώντας το γ’ πρόσωπο. Τι αλλάζει ως προς το ύφος; (5 μονάδες)

ΘΕΜΑ Δ (30 μονάδες)

Στο προαύλιο του σχολείου σου διαβάζεις το γκράφιτι: «Η πρόοδος και ο πολιτισμός δε χτίζονται με το μίσος και τον διαχωρισμό αλλά με τo αίσθημα ευθύνης και την ανεκτικότητα». Σκέφτεσαι ότι φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ...Με αφορμή λοιπόν αυτό και αξιοποιώντας τα στοιχεία των κειμένων που σου δίνονται εκθέτεις τις σκέψεις σου σε μια ομιλία στους συμμαθητές σου (300-350 λέξεις).

Ενδεικτικές απαντήσεις:

ΘΕΜΑ Α

Ανεκτικότητα...

·         Έλλειψη δογματισμού/φανατισμού

·         Διαλλακτικότητα

·         Αγάπη και σεβασμός για τον συνάνθρωπο

·         Αλληλεγγύη

·         Δεκτικότητα

·         Γόνιμη αμφιβολία/αμφισβήτηση

ΘΕΜΑ Β

1^Ο ερώτημα

Επιτακτική η ανεκτικότητα σήμερα γιατί παρατηρείται έξαρση:

• ·         Φανατισμού
• ·         Ρατσισμού
• ·         Εθνικισμού
• ·         Φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας
• ·         Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
• ·         Απουσία διαλόγου-δημοκρατικού ήθος
• ·         Υπόθαλψη ειρήνης

ΚΕΙΜΕΝΟ 2: ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

Ευθύνη ως αξία και στάση ζωής

2^ο ερώτημα

·         Ρηματικά πρόσωπα (α’ ενικό, α’ πληθυντικό, β’ ενικό...)

·         Συνυποδηλωτική λειτουργία της γλώσσας

·         Ασύνδετο σχήμα

·         Σημεία στίξης

·         Υποτακτική έγκλιση

·         Μακροπερίοδος λόγος

·         Υποτακτική σύνδεση

3^ο ερώτημα

α) Χρέος ατόμου...να έχει συνείδηση αίσθημα ευθύνης, να μην είναι φυγόπονος αλλά να δραστηριοποιείται, να υποτάσσει το εγώ στο εμείς, να προάγει το συλλογικό συμφέρον, να αποτελεί γνήσιο παράδειγμα...

β) Επίκληση στην αυθεντία, ενίσχυση της επιχειρηματολογίας, παρακίνηση δέκτη, προτρεπτικός τόνος...

γ) Ο Ν. Καζαντζάκης προτρέπει τον πολίτη να αγαπάει την ευθύνη. Να λέει αυτός μονάχος του έχει χρέος να σώσει τη γη...αν δεν σωθεί, ΑΥΤΟΣ φταίει...

Το ύφος γίνεται απρόσωπο και ουδέτερο.