ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2019-Αρχαία Ελληνικά-Απαντήσεις στο Διδαγμένο Κείμενο

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2019

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δώρα Αναγνωστοπούλου, Φιλοσοφικός λόγος Α΄: Πλάτωνος Πρωταγόρας και Πολιτεία (Η αλληγορία του σπηλαίου) Γ΄ γενικού λυκείου, Εκδόσεις Πατάκη

ΠΛΑΤΩΝ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3^η (Βλ. Σελ. 76)

Α1.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε μία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη, με βάση το αρχαίο κείμενο:

1. Ο Επιμηθέας σκόπιμα αφήνει τον άνθρωπο χωρίς εφόδια.  ΛΑΘΟΣ

2. Ο Προμηθέας έρχεται να ελέγξει τη διανομή των εφοδίων. ΣΩΣΤΟ

3. Ο Προμηθέας προβληματίζεται για το πώς θα σώσει τον άνθρωπο. ΣΩΣΤΟ

4. Η είσοδος στην ακρόπολη του Δία επιτρέπεται στον Προμηθέα. ΛΑΘΟΣ

5. Μετά την παρέμβαση του Προμηθέα ο άνθρωπος αποκτά αφθονία αγαθών. ΣΩΣΤΟ

 (μονάδες 5)

β. Για κάθε μία από τις παραπάνω απαντήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας το κομμάτι του αρχαίου κειμένου που την επιβεβαιώνει. (μονάδες 5)

1. «Ἅτε δὴ οὖν οὐ πάνυ τι σοφὸς ὢν ὁ Ἐπιμηθεὺς ἔλαθεν αὑτὸν καταναλώσας τὰς δυνάμεις εἰς τὰ ἄλογα· λοιπὸν δὴ ἀκόσμητον ἔτι αὐτῷ ἦν τὸ ἀνθρώπων γένος, καὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο» (σελ. 79)

2. «ἔρχεται Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος τὴν νομήν» (σελ. 80)

3. «Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι» (σελ. 82)

4. «Τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τὴν τοῦ Διὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖν» (σελ. 83)

5.  «ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται» (σελ. 85)

Β1. Να περιγράψετε την προσωπικότητα και τον ρόλο του Επιμηθέα στη διανομή των εφοδίων, λαμβάνοντας υπόψη τις λέξεις και τις φράσεις του αρχαίου κειμένου που αναφέρονται σε αυτόν.

Μονάδες 10

Απάντηση: Βλ. Ερώτηση 10 σελ. 96 (μόνο Επιμηθέας)

Β2. Ποια αξία αποδίδεται στην «ἔντεχνον σοφίαν» και την πολιτική τέχνη, όπως φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο αυτές φυλάσσονται; Για να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, να στηριχτείτε στο παρακάτω απόσπασμα: «Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος [...] κλοπῆς δίκη μετῆλθεν».

Μονάδες 10

Απάντηση: Βλ. Ερωτήσεις 8, 11 και 12 σελ. 91

Β3. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε μία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτό τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη

α. Οι σοφιστές χρησιμοποιούσαν τους μύθους στα γραπτά και τη διδασκαλία τους. ΣΩΣΤΟ

β. Ένα από τα πρόσωπα που εμφανίζονται στον διάλογο Πρωταγόρας είναι ο ηγέτης των Τριάκοντα Τυράννων. ΣΩΣΤΟ

γ. Στον διάλογο Πρωταγόρας, ο Σωκράτης αντιμετωπίζει τον Πρωταγόρα με έντονη ειρωνεία. ΛΑΘΟΣ

δ. Ο Πρωταγόρας στον ομώνυμο διάλογο υποστηρίζει ότι η πολιτική τέχνη είναι προσιτή σε όλους τους ανθρώπους. ΣΩΣΤΟ

ε. Η σωκρατική διαλεκτική υιοθετεί τη μέθοδο της διάλεξης. ΛΑΘΟΣ

Μονάδες 10

Β4. Να αντιστοιχίσετε στο τετράδιό σας κάθε μία αρχαία ελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. (Στη στήλη Β περισσεύουν τρεις λέξεις.)

Στήλη Α                       Στήλη Β

εἱμαρμένη                   εισιτήριο

ἐξιέναι                         είσοδος

ἔσχε                             κλεψύδρα

κλέπτει                        σχίσμα

λαθών                         μερίδιο

λοιπόν

λήθη

σχήμα

Μονάδες 10

Απαντήσεις:

εἱμαρμένη-μερίδιο

ἐξιέναι-είσοδος

ἔσχε-σχήμα

κλέπτει-κλεψύδρα

λαθών-λήθη

Β5. ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Αισχύλος, Προμηθεύς δεσμώτης, στίχοι 476-487, 500-506

Μιλάει ο Προμηθέας:

Με τη συνέχεια πιο πολύ θα ξαφνιαστείς ακούγοντας [476]

τι τέχνες και τεχνάσματα σκαρφίστηκα.

Και πριν απ’ όλα τούτο: όσοι πέφτανε άρρωστοι

δεν είχαν γιατρικό ή να το μασήσουν

ή να το καταπιούν ή να το αλείψουν πάνω τους, [480]

μόνο καταμαραίνονταν χωρίς φάρμακα ν’ ανακατεύουν,

αμυντικά μέσα για όλες τις αρρώστιες.

Και τα πολυάριθμα είδη της μαντικής τους ταξινόμησα

και πρώτος απ’ τα όνειρα ξεχώρισα όσα μέλλονται [485]

να βγουν αληθινά, κι ερμήνευσα τα αινίγματα

τα φραστικά και τα συναπαντήματα του δρόμου.

[…]

Να το έργο μου. Κι ό,τι πολύτιμο έχει η γη [500]

κρυμμένο απ’ τους ανθρώπους μες στα σπλάχνα της,

το μπρούντζο και το σίδερο, το ασήμι, το χρυσάφι,

ποιος άλλος θα ’λεγε πως τους το έδειξε πριν από μένα;

Κανείς, το ξέρω, εκτός αν φλυαρεί κι ανοηταίνει.

Με δυο λόγια μάθε τα πάντα: όλες οι τέχνες [505]

οι ανθρώπινες είναι δωρεές του Προμηθέα.

(μετάφραση Παν. Μουλλά)

Αφού μελετήσετε το παραπάνω μεταφρασμένο απόσπασμα από τον Προμηθέα δεσμώτη του Αισχύλου, να συγκρίνετε τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται ο χαρακτήρας του Προμηθέα, με βάση τα λόγια και τις ενέργειές του, σε κάθε ένα από τα δύο κείμενα, στον Πρωταγόρα και τον Προμηθέα δεσμώτη. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 10

Απάντηση: Βλ. Ερώτ. 10 σελ. 96 (Προμηθέας) και ερώτ. 4 σελ. 142

Πανελλήνιες 2019: Απαντήσεις στο θέμα της Έκθεσης

ΘΕΜΑ

«Για να διατηρούν τις βασικές τους αρχές, οι σύγχρονες δημοκρατίες βασίζονται στη δράση των ενεργών πολιτών» είναι το θέμα αφιερώματος στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σου. Σε ένα άρθρο 500-600 λέξεων να παρουσιάσεις τεκμηριωμένα τις θέσεις σου για το θέμα, εστιάζοντας: α. στις ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη δημοκρατία στην καθημερινότητά του, και β. στις δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος. Προσοχή: στο άρθρο να μην αναγράψετε το ονοματεπώνυμό σας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΑΡΘΡΟ

·         ΤΙΤΛΟΣ

·         Κυριολεκτική λειτουργία γλώσσας

·         Γ’ πρόσωπο

ΤΟΜΕΙΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ

Α’ ζητούμενο:

Ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη δημοκρατία στην καθημερινότητά του:

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ:

·  κριτική σκέψη, γόνιμη αμφιβολία, προβληματισμός, πολύπλευρη ενημέρωση και διαμόρφωση προσωπικής άποψης για δημόσια ζητήματα

·         αδιάλειπτος έλεγχος πληροφοριών (ως πομπός και δέκτης)

·         δια βίου παιδεία

·         Πολίτες αδογμάτιστοι, απροκατάληπτοι, νηφάλιοι

ΗΘΙΚΟΣ:

·         Εθελοντισμός, φιλανθρωπία, διάθεση προσφοράς

·         Ηθικές αρετές: μέτρο, εγκράτεια, σεβασμός, αλτρουισμός, ανιδιοτέλεια, διαλλακτικότητα...

ΨΥΧΙΚΟΣ:

·         Αυτοπεποίθηση, ενεργοποίηση, λήψη αποφάσεων και ανάληψη πρωτοβουλιών

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ:

·         Κοινωνικές αρετές: συνεργασία, ομοψυχία, αξιοκρατία, ομόνοια, συλλογικό συμφέρον

·         Οικολογική συνείδηση και δράση

·         Αρετή της ανεκτικότητας: στη διαφορετική άποψη, ιδέα, θρησκεία....

·         Ευνομία

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ:

·         Συμμετοχή στα δικαιώματα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι

·         Διάλογος, πλουραλισμός

·         Υπεύθυνοι πολίτες, με ελεύθερο φρόνημα, γνώση και αίσθηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ:

·         Συμμετοχή σε πολιτιστικούς συλλόγους

·         Αθλητικό ιδεώδες, ενασχόληση με τον αθλητισμό

ΕΘΝΙΚΟΣ:

·         Εθνισμός/Φιλοπατρία και όχι εθνικισμός

ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟΣ:

·         Οικουμενικό πνεύμα

·         Ευαισθητοποίηση για οικουμενικά προβλήματα (προσφυγικό, οικολογικό, παγκόσμια ειρήνη)

Β’ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

Δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος: 

  Γνωστικά Μαθήματα/Αντικείμενα (Κοινωνιολογία, Πολιτική Παιδεία, Ιστορία...)
·         Κοινωνικό σχολείο
·         Δια βίου παιδεία
·         Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
·         Κριτική της πληροφορίας
·         Διάλογος-Πλουραλισμός-αυτενέργεια μαθητών
·         Ομαδικές-διαθεματικές εργασίες για θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος
·         Περιβαλλοντική εκπαίδευση
·         Εθελοντισμός
·         Αθλητικές δράσεις
Τρόπος εορτασμού σχολικών εορτών
·         Μαθητικές Κοινότητες
·         Ευνομία (κανόνες, ποινές...)
·         Αγώνες Ρητορικής
·         Βουλή των Εφήβων
·         Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Νέων
·         Προγράμματα ανταλλαγών μαθητών
·         Εναλλακτικά μοντέλα εκδρομών (αγροτουρισμός)
·         Σχολική-Ηλεκτρονική Εφημερίδα, Σχολικό Ραδιόφωνο...

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΩΡΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ