Φύλο & επαγγελματική επιλογή: Οι Γυναίκες στο Αστυνομικό Σώμα!

Παρά, λοιπόν, το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία διαπιστώνεται ότι το ποσοστό των γυναικών που φοιτούν στις Αστυνομικές Ακαδημίες και υπηρετούν στο Αστυνομικό Σώμα έχει αυξηθεί αισθητά, το επάγγελμα του αστυνομικού παραμένει ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Επιπλέον, εκτός της βασικής εκπαίδευσης, οι γυναίκες είναι κάτοχοι πτυχίου σε υψηλότερο ποσοστό από τους άνδρες. Παρουσιάζεται, λοιπόν, μια τάση να παρουσιάζουν υψηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις. Ως προς τη θέση εργασίας τους, το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών παρέχει υπηρεσίες γραφείου, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών τελεί εξωτερική υπηρεσία. Το γεγονός αυτό μας γεννά προβληματισμούς. Αποτελεί, δηλαδή, απότοκο των υψηλότερων ακαδημαϊκών επιδόσεων των γυναικών ή θίγει το θέμα ότι, παρά τις ακαδημαϊκές τους επιτυχίες, τείνουν να έχουν χαμηλότερες προσδοκίες για την προσωπική τους επάρκεια και ικανότητα να επιτύχουν σε ανδροκρατούμενους χώρους (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 2002);

          Όσον αφορά στους παράγοντες που προκαλούν εργασιακό στρες οι πρώτες έρευνες, αν και περιορισμένες, μνημονεύουν ότι τόσο οι πηγές του στρες όσο και οι στρατηγικές αντιμετώπισης διαφοροποιούνται ανάμεσα στα δύο φύλα (Brown & Campbell, 1990). Επισημαίνεται, λοιπόν, ότι οι γυναίκες είναι πιθανόν να έλθουν αντιμέτωπες με υψηλότερα ποσοστά παρενόχλησης και εχθρικού περιβάλλοντος απ’ ό,τι οι άνδρες συνάδελφοί τους. Σύμφωνα με τους Wexler & Logan (1983), οι πηγές του στρες που μνημονεύονται είναι οι αρνητικές αντιδράσεις και μορφές συμπεριφοράς των ανδρών συναδέλφων τους, η εκπαίδευση, η έκθεση σε  τραγικές καταστάσεις, οι ομαδικές ευθύνες και η φημολογία. Συνεπώς, τόσο η κουλτούρα του Οργανισμού της Αστυνομίας, όσο και το εξωτερικό περιβάλλον εργασίας είναι λιγότερο ευνοϊκό για τις γυναίκες. Οι Brown & Fielding (1999) υποστηρίζουν οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα στρες εξαιτίας της περισσότερης συμπάθειας που εκδηλώνουν απέναντι στα θύματα και του ρόλου τους που υποβαθμίζεται από τους συναδέλφους τους και το κοινωνικό σύνολο. Στην έρευνα των He et al. (2002), αρχικά δηλώνεται ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα ποσοστά «σωματοποίησης» και μελαγχολίας. Εντούτοις, δε διαπιστώθηκε απόκλιση ανάμεσα στα δυο φύλα όσον αφορά στο βαθμό που αναπτύσσουν το αίσθημα φόβου και ανησυχίας. Επιπλέον, τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες αποτελεί ιδιαίτερα στρεσογόνο παράγοντα η σύγκρουση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Οι Lippe, Graumans & Sevenhuijsen (2004), πρεσβεύουν ότι το διαχωριστικό σύνορο στην ισότητα των δυο φύλων στην αστυνομία είναι η κουλτούρα του οργανισμού.  Τέλος, οι Burke, Richardsen & Martinussen (2006), σε έρευνα που διεξήγαγαν στη Νορβηγία, βρήκαν ότι οι γυναίκες βιώνουν περισσότερα ψυχοσωματικά συμπτώματα στρες. 

Ως προς την επαγγελματική τους ικανοποίηση, οι γυναίκες θεωρούν ότι οι Διευθυντές και οι Ανώτεροί τους είναι άδικοι και λιγότερο υποστηρικτικοί στις προσπάθειές τους (Butler, Winfree & Newbold, 2003).

Διερευνώντας τις στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες  (Haar & Morash, 1999˙ He et al., 2002) διαπιστώνεται ότι οι γυναίκες παρατηρούν την εξέλιξη των γεγονότων, συζητούν το πρόβλημα με το σύζυγο, τους συγγενείς ή κάποιο φιλικό πρόσωπο και τέλος, οργανώνουν ένα σχέδιο δράσης και το υλοποιούν. Επιπλέον, χρησιμοποιούν περισσότερο τη συμπεριφορά αποφυγής (μειώνουν το μέγεθος της κατάστασης, δεν το παίρνουν τόσο σοβαρά), της άρνησης (προσπαθούν να μην το προσέχουν) ή της παράφρασης (Brown & Campbell, 1994).  

Ο Σύμβουλος επιτάσσεται να δείξει ιδιαίτερη προσοχή κατά την εφαρμογή της συμβουλευτικής στις γυναίκες αστυνομικούς. Το επάγγελμα του αστυνομικού, ως ένα επάγγελμα που ανήκει στις στρατιωτικές ειδικότητες, επιλέγεται κυρίως από αγόρια (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 1995). Οι γυναίκες, παρά τις ακαδημαϊκές τους επιτυχίες, τείνουν να έχουν χαμηλότερες προσδοκίες για την προσωπική τους επάρκεια και ικανότητα να επιτύχουν σε ανδροκρατούμενους χώρους. Επιπλέον, βιώνουν περισσότερες συγκρούσεις του τύπου σπίτι - εργασία και αποφυγής της επιτυχίας. Διαπιστώνεται μια διάσταση ανάμεσα στις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες τους και συχνά θεωρούν ότι είναι αδύνατον να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους. Από την άλλη, διάφορες λανθασμένες αντιλήψεις, όπως ότι οι άνδρες δε θέλουν να έχουν γυναίκες προϊσταμένους (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 2004) και ότι είναι αδύναμες σωματικά οπότε πρέπει να απασχολούνται σε εργασίες γραφείου, στερώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό τους κίνητρο, την κοινωνική προσφορά (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 1997) δημιουργούν περαιτέρω εμπόδια στην επαγγελματική ανάπτυξη των γυναικών και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην επαγγελματική συμβουλευτική. 

Βιβλιογραφική Πηγή:

Αναγνωστοπούλου, Θ. (2010). Εργασιακό Στρες και Επαγγελματική Ικανοποίηση Αστυνομικών Υπαλλήλων. Μια πρόταση συμβουλευτικής παρέμβασης. Αθήνα: Μεταπτυχιακή Εργασία στο ΠΜΣ "Συμβουλευτική & Επαγγελματικός Προσανατολισμός".