12+1 συμβουλές για το άγνωστο κείμενο στα αρχαία ελληνικά

1.        Πρόσεχουμε τον συγγραφέα και τον τίτλο του αποσπάσματος, ώστε να προσδιορίσουμε το γραμματειακό είδος και την εποχή στην οποία αναφέρεται.

 Θουκυδίδης: Ιστορία Πελοποννησιακού Πολέμου 431-411 π.Χ.

Ξενοφώντας:

• Απολογία Σωκράτους, Απομνημονεύματα Σωκράτους, Συμπόσιο (υπερασπίζεται τον Σωκράτη).
• Κύρου Παιδεία, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Πόροι ή Περί Προσόδων, Οικονομικός και Ιέρων (εκθέτει προσωπικές γνώμες)
•  Περί Ιππικής, Ιππαρχικός, Κυνηγετικός (Τεχνικά)
• Κύρου Ανάβασις, Ελληνικά, Αγησίλαος (Ιστορικά)

Φιλοσοφία: Πλάτων, Αριστοτέλης

Ρητορική

• Αντιφών, Ανδοκίδης, Λυσίας, Ισιαίος, Ισοκράτης (415-360 π.Χ., ακμή δικανικής και επιδεικτικής ρητορείας)
• Λυκούργος, Αισχίνης, Δημοσθένης, Υπερείδης, Δείναρχος και Δημάδης (360-323 π.Χ., ακμή πολιτικής-συμβουλευτικής ρητορείας). 

2.        Διάβάζουμε (2-3 φορές) το πρωτότυπο κείμενο, ώστε να προσδιορίσουμε την κεντρική ιδέα, τους πρωταγωνιστές, τνο τόπο, τον χρόνο και τις σχέσεις (π.χ. αίτιο-αποτέλεσμα, εναντίωση...).

3.    Εντοπίζουμε τα ρήματα του κειμένου και προσέχουμε αν εννοείται κάποιο (π.χ. απρόσωπη έκφραση). Όσα ρήματα έχουμε τόσες θα είναι και οι προτάσεις.

4.   Κυκλώνουμε τους συνδέσμους, τις αντωνυμίες ή τα επιρρήματα που εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις. Επίσης, προσέχουμε τους συνδέσμους που συνδέουν όμοιες προτάσεις  ή όμοιους όρους (παρατακτική σύνδεση) και τα κόμματα.  

5.        Διακρίνουμε τις κύριες (αγκύλες) και τις δευτερεύουσες προτάσεις (παρενθέσεις).

6.        Προσέχουμε τη σύνταξη του ρήματος

·         Αμετάβατο

·         Μεταβατικό (με γενική, δοτική, αιτιατική, δίπτωτο, σύστοιχο αντικείμενο)

·         Συνδετικό (με κατηγορούμενο)

·         Με προληπτικό ή επιρρηματικό κατηγορούμενο

·         Με δύο αιτιατικές (αντικείμενο και κατηγορούμενο)

·         Με κατηγορηματική μετοχή

·         Με απαρέμφατο ειδικό, τελικό, του σκοπού

·         Με ονοματική ή επιρρηματική πρόταση

·         Αν είναι απρόσωπο με απαρέμφατο και δοτική προσωπική

7.        Δε βιαζόμαστε στη σύνταξη της πρότασης και προσέχουμε τους ομόηχους τύπους.

8.        Προβαίνουμε στη μετάφραση, αποφεύγοντας την ξύλινη γλώσσα. Την προσαρμόζουμε στην έκφραση και στη σύνταξη της νέας ελληνικής.

9.        Ιδιαίτερα προσέχουμε τη μετάφραση:

• Ρημάτων (χρόνος, πρόσωπο και έγκλιση)
• Απαρεμφάτων (ειδικό ή τελικό, ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία)
• Μετοχών (ανάλογα με το είδος)

10.    Ερμηνεύουμε τις άγνωστες λέξεις με τη βοήθεια παράγωγων λέξεων στη νέα ελληνική και από τα συμφραζόμενα.

11.    Δεν ξεχνάμε τη μετάφραση των συνδετικών λέξεων.

12.    Αν «κολλήσουμε» σε κάποιο κομμάτι, το μεταφράζουμε με βάση τα συμφραζόμενα.

13.    Ξαναδιαβάζουμε όλο το κείμενο και προσέχουμε την απόδοση του νοήματος.